“Common sense” ใช้ได้กับทุกคนจริงหรือ?

ปลา..................ต้องอยู่ในน้ำ……………..

นก....................ต้องบินได้………………….

ช้าง...................มีงวง..............................

แมว...................ชอบไล่จับหนู……………

สิ่งต่างๆ เหล่านี้เมื่อถูกกล่าวขึ้นมา แม้ว่าจะกล่าวไม่จบแต่ก็สามารถทำให้ผู้ที่ได้ยินสามารถมโนภาพได้ แบบนั้น

ฉะนั้น เมื่อกล่าวถึงสิ่งที่เป็นเรื่องที่เมื่อถูกเอ่ยขึ้นมาแล้วทุกคนสามารถรู้ได้ สามารถเข้าใจได้ เป็นไปในทิศทางเดียวกัน เราเรียกว่า สามัญสำนึกหรือภาษาอังกฤษใช้คำว่า “Common sense”

มันสามารถใช้คำนี้ได้กับทุกคนหรือ

ถ้าไม่คิดมากก็ใช้ได้เพราะ สิ่งบางสิ่ง เรื่องบางเรื่อง ทุกคนเข้าใจได้เหมือนกันโดยไม่ต้องพูดจนจบ

แล้วถ้ามีใครคนหนึ่งไม่รู้ ก็จะถูกประณาม ว่า “โง่” ไม่รู้เรื่อง ทั้งๆ ที่มันเป็น “Common sense”

ทำไมตัดสินใจเอาเองว่าคำที่กล่าว หรือเรื่องที่เราพูดไปนั้นเป็น“Common sense” เป็นเรื่องที่ทุกคนรู้กันดีอยู่แล้ว

ผมเคยสงสัยในขั้นตอนการทำแม่พิมพ์ (DIE) ซึ่งมีขั้นตอนของการขึ้นรูปโลหะแผ่นที่คล้ายกัน คือ “Form” และ “Draw” มันเป็นการขึ้นรูปเหมือนกัน แล้วทำไมจึงเรียกต่างกัน เมื่อมันถูกเรียกต่างกัน แสดงว่ามันต้องมีจุดต่าง

เป็นข้อสงสัยของคนที่ไม่รู้

จึงไปถามหัวหน้างานที่อยู่ในหน่วยงานสร้างแม่พิมพ์ (DIE) ว่ามันต่างกันอย่างไร

ผลปรากฏว่า

ไม่มีใครสามารถอธิบายได้ชัดเจนสักคน แต่เขาเหล่านั้นเห็นชิ้นงานแล้วสามารถตอบได้ถูกต้องว่ามาจากกระบวนการใด

จนไปพบกับคนๆ หนึ่งเป็นพนักงานที่เพิ่งเข้ามาทำงานด้วยกันไม่นาน แต่เขาก็รู้เรื่องแม่พิมพ์ ผมจึงขอคำแนะนำ หรือตั้งคำถามนี้กับเขา

เขาตอบแบบธรรมดาๆ ว่า

“พี่ ครับ การขึ้นรูปไม่ว่าจะสูงหรือต่ำ ถ้าเนื้อโลหะงานไม่เปลี่ยนแปลงเรียกว่า “Form” ถ้าการขึ้นรูปนั้นทำให้เนื้อโลหะงานเปลี่ยนแปลง คือเกิดการยืดตัวทำให้เนื้อโลหะบางลงเรียกว่า “Draw”

เออ อย่างนี้ซิ จึงจะเห็นความแตกต่างได้อย่างชัดเจน และสั้นกระชับ

แต่เอ้ .......................... กระบวนการต่างๆ เหล่านี้พวกที่ทำแม่พิมพ์ (DIE) เขาไม่รู้เหมือนกันทุกคนหรือเพราะมันเป็นพื้นฐานนี่ครับ มันน่าจะเป็น “Common sense” ไม่ใช่หรือเพราะเป็นเรื่องพื้นฐาน

ในการสัมมนาหลายต่อหลายครั้ง ที่บรรยายให้หัวหน้างานฟัง ผมใช้วิธีสอบถามเรื่อง “ควาย”

ขอโทษครับคุณเป็นคนจังหวัดอะไรครับ

       อุทัยธานี ครับ

ที่อุทัยธานีมีควายไหมครับ

       มีครับ

ควายที่อุทัยธานีกินอะไรครับ

       กินหญ้าครับ

แล้วคุณละครับเป็นคนจังหวัดอะไร (ถามอีกคนหนึ่ง)

       อุดรธานีครับ

แล้วควายที่อุดรกินอะไรครับ

       กินหญ้าเหมือนกันครับ

สรุปเราบอกว่าเมื่อพูดถึงควาย ทุกคนสามารถรับรู้ได้ทันที่โดยไม่ต้องพูดต่อว่า ควายกินหญ้า หรือถ้าพูดถึงสัตว์ที่กินหญ้า คือควาย แสดงว่าเรื่องนี้เป็น “Common sense” ใช่ไหมครับ

ถ้าเช่นนั้นคุณลองไปถามเด็กที่เกิดกรุงเทพ อายุประมาณสัก 5 ขวบ ว่ารู้จักควายไหม

เด็กจะตอบว่ารู้จักทันที ถึงแม้ว่าบางครั้งเห็นวัวก็เรียกว่าควายก็ตาม แต่อย่าถามว่าควายมีหน้าตาเป็นอย่างไรเพราะเดี๋ยวเด็กตอบว่าเหมือนคุณน้า มันจะยุ่ง

ให้ถามว่าควายกินอะไร

เด็กจะตอบว่าควายกิน อาหารต่างๆ ไปเรื่อย แต่จะไม่ตอบว่ากินหญ้า

แสดงว่า “Common sense” เริ่มใช้ไม่ได้แล้ว

“Common sense” จะใช้ได้กับกลุ่มคนที่มีอะไรเหมือนๆ กันเท่านั้น ถ้าแตกต่างกันจะใช้ไม่ได้ เช่น

วัยเดียวกัน

ภูมิภาคเดียวกัน

อาชีพเดียวกัน

การศึกษาใกล้เคียงกัน

การรับรู้ได้ของสมองใกล้เคียงกัน

ถ้าไม่เชื่อต้องพิสูจน์ (ผมลองมาแล้ว)