ในยุค “โลกาภิวัตน์”  นับได้ว่าส่งผลกระทบต่อกิจการมากมาย  การบริหารการจัดการในสถานการณ์ที่เปลี่ยนแปลงไปอย่างรวดเร็วเช่นนี้  กระแสจากโลกที่ไร้พรมแดนได้สร้างความตื่นตัว  สร้างปฏิกิริยาต่อผู้บริหารเจ้าของกิจการในบ้านเราอย่างมาก  ที่ผ่านมาเราจึงได้เห็นความเคลื่อนไหวกรปรับตัวในหลาย ๆ ธุรกิจขนาดใหญ่ค่อนข้างชัดเจนในช่วงระยะหลัง

                        กรณีแบงก์กรุงเทพที่กำลังกลายเป็นที่วิพากษ์วิจารณ์อย่างหนาหูจากการตัดสินใจปรับตัวปรับแกนนำจากผู้บริหารที่เป็นมืออาชีพมาสู่ทายาทใตระกูล  โสภณพนิช  อีกครั้ง  ถือได้ว่าการเปลี่ยนแปลงครั้งนี้น่านำมาขบคิดมาพิจารณาไม่น้อย  เพราะแบงก์กรุงเทพได้ทวนกระแสความคิดที่กำลังฮือฮาในเรื่องการลดบทบาทกรบริหารระดับครอบครัวไปสู่มืออาชีพ  การเปลี่ยนแปลงเช่นนี้จึงเหมือนการถอยหลังเข้าคลองในสายตาหลาย ๆ คน  และก่อให้เกิดคำถามตามหลังต่าง ๆ นานาถึงทิศทางของแบงก์ใหญ่แห่งนี้ว่ากำลังก้าวเดินไปทางไหน  หรือการบริหารระบบมืออาชีพเมื่อนำมาใช้กับแบงก์กรุงเทพ  กลายเป็นสิ่งที่  ล้มเหลว  ไปเสียแล้ว

                        หรือว่าคนในตระกูล  โสภณพานิช  เพียงใช้มืออาชีพเข้ามาขัดตาทัพชั่วคราว  เพื่อบ่มทายาทของตระกูลให้พร้อมที่จะก้าวขึ้นมาในตำแหน่งผู้บริหารระดับสูงสุดขององค์กร  ก็เป็นเรื่องที่ต้องหาคำตอบกันต่อไป

                        แต่เหตุการณ์ที่เกิดข้นนี้ได้บ่งบอกว่า  แบงก์ที่ใหญ่ที่สุดในอาเชียนอยู่ระหว่างการปรับตัวอีกครั้ง  จุดนี้อาจจะเป็นสัญญาณที่นำไปสู่การไขปัญหาได้ว่า  อนาคตแบงก์แห่งนี้ได้เลือกการบริหาร  และจัดการในองค์กรขนาดใหญ่ด้วยระบบดั้งเดิม  คือ  การบริหารแบบครอบครัวก็คงไม่ผิดไปจากนี้

                        นี่เป็นกรณีหนึ่งแห่งการเปลี่ยนแปลงในยุคโลกไร้พรมแดน  แม้ว่าจะเป็นการทวนกระแสก็ตาม

                        เช่นเดียวกันกับแบงก์กสิกรไทยในยุค  บัณฑูร   ล่ำซำ  ที่ประกาศอย่างเอาจริงเอาจังที่จะ REENGINEERING  หรือ  การยกเครื่ององค์กร และการปรับวิธีการทำงาน  เพื่อให้สามารถปรับตัวในยุคเทคโนโลยีก้าวหน้าได้อย่างมีประสิทธิภาพ  ก้าวไปสู่ความมั่นคงที่เป็นภาพจริง  มิใช่เพียงภาพลวงตาที่สวยหรู  ว่าไปแล้วการที่แบงก์กสิกรไทยได้เคลื่อนไหวที่จะมุ่งไปในแนวทางการเพิ่มศักยภาพขององค์กรของการทำงาน  ซึ่งหมายถึงการเสริมสร้างความแข็งแกร่งด้านการบริการ  อันเป็นหัวใจสำคัญของการแข่งขันในยุคโลกาภิวัตน์  นี่น่าจะได้รับการสนับสนุนด้วยดีจากภายใน  เพราะเป้าหมายที่จะมุ่งไปนั้นมีความหมายอย่างมากต่ออนาคตของพนักงานทุกคน  แต่กลับเป็นว่าเกิดการต่อต้านจากสหภาพจนเป็นเรื่องราวใหญ่โตซึ่งแตกต่างจากแบงก์กรุงเทพ  แม้จะกลับไปย่ำอยู่กับที่แต่ดูเหมือนว่าจะไม่มีคลื่นใต้น้ำที่จะสร้างปัญหาให้การเปลี่ยนแปลงเกิดภาวะยุ่งยากหรือชะงักงัน

                        ตรงนี้  หากจะนำทั้งสองกิจการมาเปรียบเทียบถึงสาเหตุที่มีความแตกต่างของผลลัพธ์กันออกไป  ก็คงพอที่จะพูดได้ว่า

                        ประการแรก   เป็นเพราะ  บารมี  ของผู้นำแบงก์กรุงเทพ  ชาตรี   โสภณพณิช  เหนือกว่าผู้นำแบงก์กสิกรไทย  ทำให้การเปลี่ยนแปลงของแบงก์แรกไม่กระทบกระเทือน  ต่างจากแบงก์หลัง   ทั้งที่แนวความคิดของ   บัณฑูร   ล่ำซำ  น่าจะได้รับการสนับสนุนมากกว่า         เสียด้วยซ้ำ

                        ประการที่สอง  อาจเป็นเพราะ  ทัศนคติ  ความเชื่อ  ของพนักงานแบงก์กรุงเทพ  ยอมรับที่จะเปลี่ยนแปลงตามความคิดของผู้นำมากกว่าแบงก์กสิกรไทย  รวมถึงอาจเห็นว่าการบริหารแบบมืออาชีพที่ผ่านมาก็ยังขึ้นตรงกับคนในตระกูลโสภณพนิชอยู่ดี  ไม่ว่าจะเป็นระบบไหน  แบงก์กรุงเทพก็มั่นคงและเป็นหนึ่งอยู่แล้ว  จึงไม่เดือดเนื้อร้อนใจในเรื่องนี้เท่าที่ควร

                        ประการที่สาม  ในแงแบงก์กสิกรไทยนั้น  ไม่สามารถสื่อสารให้กระจายกันรับรู้ในสิ่งใหม่ ๆ ได้ทั่วถึง  หรือข้อมูลต่าง ๆ ที่ลึกซึ้งอาจรู้เพียงในระดับสูง  เมื่อองค์กรต้องการเรียกร้องกับพนักงานทุกคนจึงเกิดผลกระทบ  เพราะภายในยังไม่สามารถทำความเข้าใจต่อการเปลี่ยนแปลงที่จะเกิดขึ้นได้ในระยะเวลาอันรวดเร็ว

                        ประการที่สี่  คำว่า  REENGINEERING  เมื่อแปลเป็นไทยว่า  ยกเครื่อง  ทำให้ดูว่าจะมีผลกระทบที่รุนแรง  เกิดความไม่แน่ใจต่อสถานของพนักงานแต่ละคน  และกลัวที่จะต้องเกิดการเปลี่ยนแปลงที่ใหญ่หลวงตามมา

                        อย่างไรก็ดี  เชื่อมั่นว่าความตั้งใจอย่างสูง  การมองการณ์ไกลและความมีบุคลิกผู้นำที่ทันสมัยของ  บัณฑูร    ล่ำซำ   เมื่อผ่านช่วงเวลาไประยะหนึ่ง  ทุกอย่างคงเข้รูปเข้ารอยไปในทิศทางที่ดี

                        คราวนี้ลองหันมาดูการปรับโครงสร้างของ  โอสถสภา  กันบ้าง  เพราะมีความน่าสนใจไม่น้อยกว่าทั้งสองแบงก์เช่นกัน  หากดูผลลัพธ์ของการปรับตัวสู่การเปลี่ยนแปลง  จากระบบการบริหารในรูปครอบครัว  โอสถานุเคราะห์   ที่ผูกขาดมายาวนาน  เป็นการดึงมืออาชีพ  คือ  นายประพันธ์    โชตินฤมล   เข้ามาบริหารอย่างเต็มตัว  ภายใต้ภาพที่บ่งบอกภายนอกว่าเป็นการถ่ายอำนาจครั้งใหญ่จากครอบครัวสู่มืออาชีพ  ทุกอย่างดูจะราบรื่นด้วยดี  และดูเหมือนว่าจะไม่มีอะไรที่ระแคะระคายในแง่ไม่ดีเลยก็ว่าได้  และถ้าเราจับจุดนี้มากล่าวกันว่า  เหตุใดทำให้ภาพพจน์ของการปรับโครงสร้างบริหารใหม่จึงดูน่าเชื่อถือ  น่าไว้วางใจ  และไม่ก่อกระแสผลกระทบในทางลบแต่อย่างใด  ซึ่งสาเหตุที่ทำให้เป็นเช่นนั้นคงมาจากปัจจัยหลายประการ  อาทิ

                        ปัจจัยแรก  สังเกตได้จากยุค   สุรัตน์    โอสถานุเคราะห์   ได้มาพูดถึง   GLOBALIZATION   ที่จำเป็นต้องปรับตัวเองมากว่า  4  ปี  แล้ว  โดยได้มีการเคลื่อนไหวในการศึกษารูปแบบการจัดองค์กรใหม่มาโดยตลอด  จากการปูทางมานานดังกล่าว  เมื่อเกิดการเปลี่ยนแปลงจริง  พนักงานจึงไม่เกิดภาวะตกใจหรือคลางแคลงใจ

                        ปัจจัยที่สอง  การหาบุคคลที่เป็นที่ยอมรับมากุมบังเหียน  โดยเปิดทางให้อำนาจในการปรับโครงสร้างบริหาร และองค์กรใหม่  โดยเจ้าของกิจการไม่ต้องลงมาเล่นเอง  ย่อมลดปัญหากับเส้นสายคนเก่าได้ในทางหนึ่ง  เหมือมีเกราะกำบัง  เพราะการลงมาดำเนินการเองนั้น  หากเกิดแรงกระทบก็จะเกิดขึ้นโดยตรงกับตนเอง

                        ปัจจัยต่อมา  เนื่องจากองค์กรของโอสถสภาเคยชินกับการตามผู้นำมายาวนาน  วัฒนาธรรมนี้มีความต่อเนื่องมาโดยตลอด  ทำให้การเปลี่ยนแปลงไม่ได้รับการต่อต้าน  แม้ว่าจะมีการผ่าตัดในหลายเรื่องที่เป็นเรื่องใหญ่  เช่น  การปิดกิจการ  ไอเอ็ม  อินเตอร์เนชั่นแนล  เป็นต้น

                        ในยุคโลกาภิวัตน์ที่เราไม่อาจปฏิเสธการเปลี่ยนแปลงที่จะเกิดขึ้นได้นี้  กำลังเป็นอีกบทที่ท้าทายเจ้าของกิจการ หรือผู้บริหารที่จะต้องเร่งเร้าตัวเองเพื่อหาหนทางไปสู่การปรับตัว  ปรับปรุงธุรกิจใหม่  โดยเฉพาะการพัฒนาบุคลากรให้พร้อม  สามารถตอบสนองการเปลี่ยนแปลงให้รวดเร็วยิ่งขึ้น

                        แต่ที่สำคัญ  อย่าลืมว่าการจัดการที่สมบูรณ์แบบนั้น  ต้องค้นหาวิธีการที่จะทำอย่างไรให้การเปลี่ยนแปลงตั้งแต่เบื้องต้นของบันไดก้าวแรกที่มีแรงดึงดูดเชิญชวนให้องค์กรกลางเกิดความรู้สึกที่จะก้าวเดินเพื่อมีก้าวต่อ ๆ ไป  เป็นสิ่งที่มองข้ามไม่ได้เด็ดขาด

                        ครับ  !  ภารกิจของผู้นำองค์กรในยุคนี้มีความกดดันสูงมากจริง ๆ ใครที่ไม่ครบสูตรครบเครื่องก็คง  “ล้มเหลว”  ได้ในพริบตาเช่นกัน