หัวหน้า เทวดาหรือคนเดินดิน

        เมื่อพูดถึงหัวหน้า ก็ทำให้นึกถึง ความหมายของคำว่าหัวหน้า เอาแบบหรูๆ ก็คือผู้ที่เป็นจุดเชื่อมต่อระหว่างผู้บริหารกับพนักงาน ให้เกิดความราบรื่นในการทำงาน และบรรลุตามวัตถุประสงค์ขององค์การ หรืออีกนัยคือผู้ที่คอยควบคุม บังคับ บัญชา ให้พนักงานทำงานในตำแหน่งหน้าที่ต่างๆ ตามสมควรเพื่อให้เกิดผลงาน ตามความต้องการขององค์การและลูกค้าอย่างมีประสิทธิภาพสูงสุด และเป็นผู้วางแผนงานในหน่วยงาน เพื่อการทำงานอย่างมีประสิทธิภาพ และมีประสิทธิผล ตามหน้าที่ ที่องค์การกำหนด

        ดูแล้วยิ่งใหญ่จริงๆ

        แต่หัวหน้า ส่วนใหญ่ (ในประเทศไทย) มาจากไหน ?

        มาจาก พนักงานที่ทำงานเก่ง สื่อสารกับผู้จัดการรู้เรื่อง และทำงานมานาน ก็ได้เป็นหัวหน้า เรื่องอื่นๆ เอาไว้ค่อยว่ากันทีหลัง ความรู้ หรือการศึกษาไม่เป็นไร

        สิ่งที่ได้มาจากการแต่งตั้งหัวหน้า คือ เสียพนักงานที่ทำงานดีๆ ไปหนึ่งคน ได้พนักงานห่วยๆ มาหนึ่งคน

        มันเป็นความผิดของเข้าหรือ?

        มันเป็นความต้องการของเขาหรือ?

        เขาพร้อมที่จะเป็นหัวหน้าแล้วหรือ?

        เมื่อคิดแล้ว ก็เห็นว่า คำตอบที่ได้ มันคือ “ไม่”

        แต่ไม่รู้จะทำอย่างไรเหมือนกัน ก็มันไม่มีแล้วนิ เอาไปก่อนเถอะ แล้วค่อยพัฒนาที่หลัง

ก็ยังดี ที่จะพัฒนา แล้วพัฒนาอย่างไรเล่าครับ นายท่าน ?

        ก็ให้ผู้จัดการทำเป็นตัวอย่าง แล้วให้หัวหน้าใหม่เดินตามซิ เรามีแม่แบบอยู่แล้ว ไม่เห็นจะยาก

        ท้ายที่สุดมันก็เข้าข่าย “แม่ปูกับลูกปู”

        นี่คือที่มาของหัวหน้างาน แล้วองค์กรก็ต้องทุ่มเท ทั้งงบประมาณ ทั้งเวลา ทั้งสิ่งจูงใจต่างๆ ในการที่จะพัฒนาหัวหน้างานให้เป็นหัวหน้าที่มีประสิทธิภาพ และสมรรถนะที่ดีเลิศที่สุด ของแต่ละองค์กร

        แต่ถ้าองค์กรคิดผิดพลาด ในการคัดเลือกล่ะ อะไรจะเกิดขึ้น ก็คงคำเดิม “เสียพนักงานที่ดีไปหนึ่งคน”

        เพราะอย่าลืมว่าการพัฒนาไม่ได้สามารถที่จะใช้ได้ทุกคน บางคนพัฒนาจนไม่อยากที่จะพัฒนาแล้ว เพราะทำอย่างไรมันก็ไม่กระเตื้องขึ้นมาได้จากเดิมซักที เนื่องจากการเรียนรู้ของคนนั้นมี 2 ประเภทคือ

        1. เรียนรู้หรือพัฒนาเพราะความสนใจ คือเป็นคนใฝ่รู้อยู่แล้วพอมีของดี หรือสิ่งที่ดีถูกหยิบยื่นให้ก็สามารถที่จะรับเอาไปใช้ให้เกิดประโยชน์อย่างเต็มที่ ด้วยความถูกต้อง และเกิดความภาคภูมิใจในผลสำเร็จ

        2. เรียนรู้หรือพัฒนาได้เพราะการคาดการณ์ว่าจะมีผลประโยชน์ตอบแทนกลับมา แบบนี้ก็พอได้ แต่ไม่เต็มร้อย ต้องดำเนินการด้านอื่นๆ ผสมเข้าไปอย่างต่อเนื่องเพื่อให้เป็นตัวตนที่แท้จริงให้ได้ มิฉะนั้นเมื่อหมดแรงจูงใจแล้วก็จะไม่สนใจ เพราะหมดผลประโยชน์ไปแล้วก็จะเป็นแบบที่เคยเป็น

        องค์ประกอบของการพัฒนาก็เกี่ยวข้องด้วย เพราะเหตุที่ว่าคนเราเกิดมาไม่เหมือนกัน การพัฒนาและการเรียนรู้จึงต่างกันไปคือ

        1. ประสบการณ์ในอดีต เป็นที่ไม่ค่อยได้เห็นโลกภายนอกเลย เป็นคนที่เก็บตัว มาจากต่างจังหวัดที่ไม่เคยได้รู้ไม่เคยได้เห็นอะไรเลย ก็จะทำให้เป็นคนที่ไม่ค่อยจะมีความคิดริเริ่มสร้างสรรค์ ทำงานได้แต่ในกรอบหรือตามคำสั่งได้เป็นอย่างดีเท่านั้น การที่จะพัฒนาให้เก่งขึ้นมาได้นั้นต้องใช้เวลานานมาก

        2. การใช้เวลาในการจำมาก ขี้ลืมบ่อยๆ แบบนี้ก็ทำให้การพัฒนาเป็นไปได้ช้า ต้องอาศัยการจดเข้าช่วยแต่ต้องได้รับการนะนำในเรื่องหลักการและวิธีการจดด้วย มิฉะนั้นก็ไม่มีประโยชน์เพราะจดไปลืมไป ไม่รู้ว่าจดไว้ที่ไหน อีก

        3. หน่วยความจำหรือสมองไม่ดี คิดไม่ออก กว่าจะคิดได้ก็ต้องใช้เวลานาน ไม่ลืม แต่ต้องคิดนาน หรือบางครั้งจำไม่ได้เลย ได้ยินก็พยักหน้าว่าเข้าใจ พอพูดจบถามกลับว่าเป็นอย่างไร ก็ไม่สามารถบอกได้เพราะจำไม่ไดเสียแล้ว

        4. สุดท้ายคือการใช้ระยะเวลาในการเรียนรู้หรือการพัฒนา เพราะการพัฒนาเป็นเรื่องใหญ่จะมาบอกแค่ 2 – 3 ชั่วโมง แล้วจะให้เก่ง คงเป็นได้ยาก จำเป็นต้องมีการตอกย้ำ ใช้เวลามากๆ ในการให้ความรู้ และการทดสอบอย่างสม่ำเสมอ จึงจะสำเร็จ

กว่าจะพัฒนาได้

แต่ ถ้าไม่ได้ทำอย่างที่ว่านี้ละครับ อะไรจะเกิดขึ้น

        หัวหน้าใหม่ ที่ชอบการยกย่อง คิดว่าเป็นหัวหน้าแล้วชี้เป็นชี้ตายให้กับลูกน้องได้ รับคำสั่งมาแล้วทำทุกวิถีทางให้ได้มาซึ่งงาน ไม่มีเหตุผล ไม่สนใจใคร ไมใส่ใจในปัญหา ใช้ภาษาโบราณ พนักงานคือคนใช้ โบ้ยใบ้ความผิด ไม่รับผิดชอบใดใด

        คงไม่ต้องอธิบายในแต่ละความหมายหรอกนะ หัวหน้าแบบนี้ก็มีมาก เป็นพวกบ้าอำนาจ จะเป็นหัวหน้าให้ได้ทั้งในงานและนอกงาน คิดว่าองค์กรแต่งตั้งแล้วอยู่บ้านก็เป็นหัวหน้าด้วย

ลืมตัวไป

แบบนี้ พนักงานที่เป็นลูกน้องมักจะทนไม่ได้ ทยอยลาออกหรือขอย้ายหน่วยงานกันหมด ที่เหลือก็จะเป็นพวกประจบ สอพลอ เอาใจ สุดท้ายงานก็เสีย หรือไม่มีใครสนใจที่จะช่วยเหลือ

เพราะพระเดชองค์กรให้

พระคุณหรือบารมี ต้องสร้างเอง

เพราะหัวหน้าก็เป็นคนเดินดินคนหนึ่งเหมือนกัน และรับเงินเดือนไปเดือนๆ เหมือนกัน