BUSINESS&SOCIETY. : วรภัทร โตธนะเกษม  กรุงเทพธุรกิจ วันที่ 29 กรกฎาคม 2554

สหรัฐอเมริกา เป็นประเทศที่ให้การช่วยเหลือประเทศต่างๆ ที่กำลังพัฒนาและด้อยพัฒนา จำนวนมาก

รวมทั้งยังทำตัวเป็น ตำรวจโลก ต่อเนื่องมาเป็นเวลานานอีกด้วย จึงทำให้ต้องแบกภาระทางการเงิน จำนวนมหาศาล และมีหนี้จำนวนมาก

แต่การที่ เงินดอลลาร์ เป็นที่ยอมรับทั่วโลก ก็เลยทำให้อเมริกาสามารถที่จะก่อหนี้ได้ไม่ยากนัก อย่างไรก็ตาม เมื่อมีการสะสมหนี้เพิ่มขึ้นเรื่อยๆ วันหนึ่งหนี้เหล่านี้จึงติด "เพดานหนี้" ที่รัฐสภาได้กำหนดไว้ และ ประธานาธิบดี ก็ต้องพยายามเจรจาทางการเมือง เพื่อขอให้ รัฐสภาอนุมัติให้เพิ่มเพดานหนี้ ขึ้นไปอีกระดับหนึ่ง

ประธานาธิบดีเกือบทุกคน ต่างก็ทำเช่นนี้มาแล้วกันทั้งนั้น เช่น ประธานาธิบดีเรแกน ขอเพิ่มเพดานหนี้ ถึง 18 ครั้ง และได้รับความเห็นชอบจากรัฐสภาทุกครั้ง ประธานาธิบดีบุช ก็ขอเพิ่มเพดานหนี้ รวม 7 ครั้ง และได้รับความเห็นชอบทุกครั้ง เช่นกัน ส่วนโอบามา นั้น ก็ได้ขอเพิ่มเพดานหนี้มาแล้ว 3 ครั้ง ในระหว่างปี ค.ศ. 2009 ถึง 2010 โดยไม่มีปัญหาใดๆ จากรัฐสภา

ก็เพิ่งจะครั้งนี้แหละ ที่โอบามากำลังปวดเศียรเวียนเกล้า มาเป็นเวลาหลายสัปดาห์แล้ว และอีกเพียงไม่กี่วันเท่านั้น ก็จะถึง "เส้นตาย" คือ วันอังคารที่ 2 ส.ค. ในสัปดาห์หน้านี้ ถ้าหากรัฐสภายังไม่ยอมให้ความเห็นชอบให้เพิ่มเพดานหนี้ ประเทศสหรัฐอเมริกา ก็คงจะประสบกับสภาวะที่ไม่เคยเป็นมาก่อน คือ ไม่สามารถชำระหนี้ได้ และบริษัทจัดอันดับเครดิต ก็จะลดอันดับความน่าเชื่อถือลงไปเป็น “SD” ซึ่งหมายถึง “Selective Default” คือ ผิดนัดชำระหนี้เป็นบางกรณี

ถ้าเป็นเช่นจริง ก็จะเกิดผลกระทบตามมามากมายในตลาดเงิน ตลาดทุน และผลต่อประชาชนชาวอเมริกัน รวมทั้งประเทศต่างๆ ทั่วโลก

การเจรจาที่ผ่านมา ระหว่างโอบามา กับรัฐสภานั้น มีปัญหาอย่างมากมาโดยตลอด และนับจนถึงเมื่อวานนี้ ก็ยังไม่เห็นท่าทีว่าจะสำเร็จลงได้อย่างราบรื่น อย่างไรก็ตาม ผมมีความรู้สึกว่า เมื่อถึงวันที่ 2 ส.ค. สมาชิกรัฐสภาก็คงไม่อยากให้รัฐบาลชำระหนี้ไม่ได้ เพราะจะเกิดปัญหาตามมาอีกมากมาย

ดังนั้น ผมจึงอยากจะคาดการณ์ว่า การเจรจาขอเพิ่มเพดานหนี้ น่าจะสำเร็จลงได้อย่างหวุดหวิดในนาทีสุดท้าย (อยากภาวนาว่าการคาดการณ์ของผม จะไม่ผิดนะครับ)

ปัญหาที่ค้างคาอยู่ในขณะนี้ ก็คือ ฝ่ายคัดค้านนั้น ไม่ยอมให้เพิ่มเพดานหนี้ โดยไม่มีข้อแลกเปลี่ยน ใดๆ จากรัฐบาล จึงเรียกร้องให้รัฐบาลลดค่าใช้จ่ายลง 4 ล้านล้านดอลลาร์ ในช่วงเวลา 12 ปีข้างหน้า ซึ่งขณะนี้ ตัวเลขที่รัฐบาลยอมได้ก็เพียง 2 ล้านล้านดอลลาร์เท่านั้น การเจรจาจึงยังคงดำเนินต่อไปอย่างเคร่งเครียด และเส้นตายก็ใกล้เข้ามาทุกที

ในขณะที่ บริษัทจัดอันดับเครดิต อย่าง S&P หรือ Moody’s ก็ประกาศมาหลายรอบแล้วว่า จะพิจารณาปรับอันดับของอเมริกาลง เพราะถ้าหากขยายเพดานหนี้ไม่ได้ ก็ชำระหนี้ไม่ได้ และจะถูกปรับอันดับเป็น “SD” ในขณะที่ S&P ยังบอกว่า แม้จะตกลงกันได้ก็ตาม แต่ถ้าตัวเลขงบประมาณค่าใช้จ่าย ลดลงไม่ถึง 4 ล้านล้านดอลลาร์ ก็จะพิจารณาลดอันดับจาก AAA ให้ต่ำลงไปอยู่ดี ส่วน Moody’s ไม่ได้หยิบยกเรื่องนี้มาเป็นประเด็น จึงเป็นไปได้ว่า ถ้าหากเพิ่มเพดานหนี้ได้สำเร็จจริง Moody’s ก็คงจะไม่ปรับอันดับลดลง

คำถามที่ตามมา ก็คือ แล้วจะเกิดอะไรขึ้น ถ้าหากมีการปรับอันดับเครดิตลง คำตอบ ก็คือ จะเกิดความวุ่นวายในตลาดเงิน ตลาดทุน รวมทั้งต่อประชาชน โดยเป็นผลกระทบอย่างต่อเนื่อง เพราะตราสารการเงินของอเมริกันนั้น ได้รับความเชื่อถือจากทั่วโลกในระดับสูงสุด ที่ AAA ซึ่งหมายถึง การกู้ยืมเงินของรัฐบาลอเมริกันจะได้อัตราดอกเบี้ยต่ำที่สุด

ถ้าอันดับเครดิตลดลง ต้นทุนการกู้ยืมเงินของ รัฐบาลอเมริกัน ก็จะสูงขึ้นตามความเสี่ยงที่เพิ่มขึ้น แต่เหตุการณ์จะไม่ได้จบเพียงแค่นั้น เพราะบริษัทเอกชน รวมทั้งรัฐบาลท้องถิ่นของรัฐต่างๆ ก็จะต้องจ่ายดอกเบี้ยสูงขึ้นตามไปด้วย เพราะเป็นการอ้างอิงกับอัตราดอกเบี้ยการก็ยืมเงินของรัฐบาลกลาง ซึ่งได้ปรับตัวสูงขึ้นแล้ว

อัตราดอกเบี้ยที่สูงขึ้น เพราะผลกระทบที่ต่อเนื่องกันนั้น ในที่สุด ก็จะทำให้ อัตราดอกเบี้ยบ้าน รถยนต์ หรือบัตรเครดิต ฯลฯ เพิ่มขึ้นด้วยเช่นกัน ซึ่งกระทบต่อประชาชนทั่วไป ส่วนระดับ ตลาดเงินตลาดทุน นั้น ผลตอบแทนใน ตลาดพันธบัตร ก็จะสูงขึ้น ในขณะที่ ตลาดหุ้น คงจะได้รับผลกระทบ ในทางลบ ทั้งในสหรัฐ และต่อเนื่องไปยังตลาดทุนอีกหลายแห่งของโลก

เรื่องราวเหล่านี้ ทำให้ผมอดคิดไม่ได้ ว่า ประเทศสหรัฐอเมริกา ที่ยิ่งใหญ่ สามารถกู้หนี้ยืมสินมาได้เป็นเวลานานหลายทศวรรษ แต่ก็ยังคงรักษาอันดับเครดิตไว้ได้ที่ AAA มาได้โดยตลอด (แม้จะเกิดวิกฤติแฮมเบอร์เกอร์ก็ยังรักษาไว้ได้) แต่วันนี้ กำลังเดินทางมาสู่จุดที่มีความเป็นไปได้แล้ว ว่า อันดับเครดิตอาจจะถูกปรับลดลงในเวลาอีกไม่นานนัก

ทำให้ผมคิดต่อไปอีกเช่นกัน ว่า ประเทศกรีซ ซึ่งเป็นประเทศที่ ยากจนที่สุดในกลุ่มยูโรโซน แต่ประเทศอื่นๆ ในยูโรโซน ก็ให้การช่วยเหลือทางการเงินมาเป็นเวลานาน ทำให้มีการกู้ยืมเงินจำนวนมาก มีเงินสะพัดในระบบเศรษฐกิจ แต่ประชาชนกลับไม่ได้พัฒนาฝีมือความรู้ หรือความสามารถในการแข่งขัน และในที่สุด กรีซ ก็ถึงวันที่ใกล้จะล้มละลายเต็มที อย่างที่เป็นข่าวมานานหลายเดือนแล้ว

คิดเช่นนี้แล้ว ก็ทำให้ ตัวเลขต่างๆ ล่องลอยผ่านมาในสมองของผมอีกมากมาย เช่น "วันละ 300 บาท" "เดือนละ 15,000 บาท" ฯลฯ เป็นต้น ซึ่ง ณ ขณะนี้ อย่างไรเสีย ก็คงต้องพยายามทำตามนโยบายที่ได้ประกาศไว้ แต่ผมขอกระซิบเบาๆ ว่า ในระหว่างที่จะทำอะไรต่อไปตามคำสัญญาที่ให้ไว้ต่อประชาชนนั้น...

อย่าลืมเหลียวมองอเมริกา หรือกรีซ ในยามนี้ บ้างนะครับ