ละอองฝนโปรยมาบางเบาก่อนจะจางหายไปเหมือนรู้ใจนักวิทยาศาสตร์ ครูและนักเรียนกลุ่มใหญ่จากนานาประเทศ ที่กำลังมุ่งเข็มบ่ายหน้าไปยังอุทยานแห่งชาติสิรินาถจังหวัดภูเก็ต เมืองที่ได้ฉายาว่าเป็นไข่มุกเม็ดงาม ของไทย แต่ละกลุ่มพร้อมด้วยอุปกรณ์หน้าตาแปลกๆ ที่มองปราดเดียวก็รู้ว่าไม่ใช่ของนักท่องเที่ยวแน่ๆ ไม่นานนักฟ้าชอุ่มเมฆก็เปิดทางให้จ้าวแห่งแสงตะวันสาดแสงแดดยามบ่ายสว่างใสอาบทั่วอาณาบริเวณกว้าง
        เงียบและลึกเข้าไป ผ่านทางเดินไม้แข็งแรงทอดตัวฝ่าแนวพฤกษ์พันธุ์ หน้าตาแปลกๆ ที่ยืนต้นห้อมล้อมใกล้จนสัมผัสกิ่งใบได้ พื้นเบื้องล่างของ เสาทางเดินตรึงอยู่ในพื้นชายฝั่งสูง ขนาดเท่าผู้ใหญ่ตัวโตๆ แต่ก็ไม่เป็นอุปสรรคที่คณะจะไต่ลงไปสำรวจได้ งานของนักวิทยาศาสตร์ นักเรียน และครูของโรงเรียนที่เข้าร่วมโครงการ GLOBE เริ่มเปิดฉากภาคสนามกัน ในเขตอุทยานแห่งชาติสิรินาถ โดยแบ่งเป็น 3 กลุ่ม เพื่อศึกษาวิจัยระบบนิเวศต่างกันไป คือ กลุ่มป่าพรุ ป่าชายเลน และป่าริมชายหาด โดยในส่วนของป่าชายเลน มีศูนย์ศึกษาธรรมชาติอุทยานแห่งชาติทางทะเล จ.ภูเก็ต เป็นพื้นที่ศึกษาสามเรื่องหลัก ได้แก่ ดิน น้ำ และสิ่งปกคลุมดิน ทุกจุดมีนักวิทยาศาสตร์ของ GLOBE ประจำการ ทำหน้าที่เป็นวิทยากรนำฝึกปฏิบัติการให้เด็กๆ ได้ทดลองทางวิทยาศาสตร์จากตัวอย่างของจริง แล้วคอยกระตุ้นโดยใช้คำถาม ข้อสงสัยต่างๆ เพื่อให้นักเรียนรู้จักสังเกต คิด วิเคราะห์ ซึ่งเด็กๆ ก็สามารถหาคำตอบและอธิบายได้อย่างมีเหตุผล
        ในจุดปฏิบัติการแรกที่เด็กๆ ต้องลงไปเก็บตัวอย่างดินของจริงเปรียบเทียบระหว่างดินที่อยู่ในที่โปร่งสัมผัสแสงแดดและไม่ถูกน้ำท่วมขัง กับดินที่ชื้นแฉะใต้ทางเดินยกพื้นไม้นั้น เด็กๆ ต้องขุดดินและทำการทดลองจริงโดยใช้อุปกรณ์ที่เตรียมไป เพื่อเปรียบเทียบศึกษาคุณสมบัติของดินในจุดที่มีความลึกแตกต่างกันโดยสังเกตสีของดิน อุณหภูมิ ความชื้น โครงสร้างของดิน ความเป็นกรด-ด่าง ซึ่งพบว่าดินจากสองจุดให้ผลทางกายภาพที่ต่างกัน งานนี้ปรากฏว่าเด็กไทยสามารถตอบคำถามของวิทยากรประจำจุดได้ดีเช่น สาเหตุที่ดินในย่านนี้มีโพแทสเซียมและไนโตรเจนต่ำเพราะเป็นดินริมฝั่งอยู่ใกล้ทะเล ทำให้มีเกลือ(โซเดียม) มาก ซึ่งดินที่มีไนโตรเจน โพแทสเซียม และฟอสฟอรัสต่ำย่อมหมายถึงดินขาดสารอาหารไม่เหมาะ แก่การเพาะปลูก
        นอกจากนี้เด็กๆ ยังได้สนุก กับการทดลอง เก็บตัวอย่างน้ำทะเลที่ท่วมขังอยู่ในพื้นที่ซึ่งเป็นป่าชายเลนมาทำการศึกษาคุณสมบัติของน้ำ และฝึกปฏิบัติการ เรื่องสิ่งปกคลุมดินในบริเวณเดียวกันด้วย ทุกจุดมีนักวิทยาศาสตร์โครงการ GLOBE ทำ หน้าที่เป็นวิทยากรหลักฝึกให้เด็กๆ ได้ทำการทดลองอย่างมีทักษะและกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ คอยกระตุ้นให้ตอบคำถามโดยใช้การสังเกต ประสบการณ์และความรู้ด้านวิทยาศาสตร์โลกทั้งระบบ (Earth System Science)
        ภายหลังจากฝึกภาคสนามทั้งสามจุดแล้ว เด็กๆ ต่างจดบันทึกข้อมูล ข้อสังเกตต่างๆ และสรุปรวบรวมนำเสนอผลงานในตอนท้ายอีกด้วย ทำเอาผู้ใหญ่ที่ทุ่มเทขุดดิน ตากแดด ทำการทดลองมาตลอดบ่ายแอบยิ้มในความสามารถของนักวิทยาศาสตร์น้อยด้วยความชื่นใจ
        ปฏิบัติการศึกษาวิจัยวิทยาศาสตร์โลกทั้งระบบเพื่อสิ่งแวดล้อม ฝีมือเด็กๆ ในโรงเรียนที่ร่วมโครงการ GLOBE นี้เป็นกิจกรรมภาคสนามที่สำคัญของ การประชุมระดับนานาชาติ 10th  Annual GLOBE Conference : The New Decade for Global Sustainable Development ซึ่งปีนี้หัวเรือใหญ่ของโครงการ GLOBE สหรัฐอเมริกาได้เลือกให้ไทยเป็น   เจ้าภาพจัดประชุมระดับโลกดังกล่าว ณ โรงแรมเคปพันวา จ.ภูเก็ต โดยมีสถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี (สสวท.) เป็นตัวจักรใหญ่ในการจัดงานเมื่อต้นสิงหาคมที่ผ่านมา
        โครงการ GLOBE (Global Learning and Observations to Benefit the Environment) เป็นโครงการวิทยาศาสตร์โลกทั้งระบบเพื่อสิ่งแวดล้อมโลก บริหารโดยองค์กรแห่งชาติของสหรัฐอเมริกา ได้แก่ National Oceanic and Atmospheric Administration, National Aeronautics and Space Administration , National Science Foundation , Department of Education and State เพื่อให้  นักเรียน ครู และชุมชนทั่วโลก สามารถพัฒนาศักยภาพในการศึกษาค้นคว้าเกี่ยวกับสิ่งแวดล้อมในธรรมชาติด้วยกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ เพื่อที่จะเข้าใจความสัมพันธ์ของระบบต่างๆของโลก และ ตระหนักถึงสภาพและปัญหาสิ่งแวดล้อมในระดับท้องถิ่นและระดับโลกซึ่งมาจากองค์ประกอบที่สำคัญคือ อากาศ น้ำ ดิน สิ่งปกคลุมดิน/ชีววิทยา ดังนั้นจึงได้นำกิจกรรมการเรียนรู้ตามแนวทาง GLOBE เข้ามาสู่ชั้นเรียนวิทยาศาสตร์สิ่งแวดล้อม ให้เด็กๆได้ ฝึกฝนการทำงาน แบบนักวิทยาศาสตร์ มีคุณครู เป็นพี่เลี้ยงกระตุ้นให้ลูกศิษย์ คิด และปฏิบัติอย่างมีทักษะกระบวนการ สามารถทำงานวิจัยสิ่งแวดล้อมในท้องถิ่นตนได้
        การประชุมระดับโลกครั้งนี้เป็นที่รวมพลของนักวิทยาศาสตร์ นักวิชาการ ผู้ทรงคุณวุฒิด้านวิทยา--ศาสตร์สิ่งแวดล้อมโลกเพื่อพัฒนาแนวทางการดำเนินงานโครงการ GLOBE มีทั้งการบรรยายสรุปความสำเร็จในการ ทำงาน เว็บไซต์อันเป็นแหล่งเชื่อมประสานข้อมูลการติดต่อของสมาชิก ทั่วโลก การนำเสนอผลงานสมาชิกในภูมิภาคต่างๆ ไม่ว่าจะเป็น แอฟริกา เอเชีย/แปซิฟิก ยุโรป ลาตินอเมริกา ตะวันออก และอเมริกาเหนือ โดยสำหรับบ้านเราเองยังได้นำเสนอความ คืบหน้าGLOBEไทยกับกิจกรรมศึกษาวิจัยของนักเรียนในโรงเรียนที่ประสบภัย “สึนามิ” อีกด้วย
        ที่นี่ยังเป็นเวทีให้เด็กไทยได้นำเสนอโปสเตอร์ผลงานวิจัยสิ่งแวดล้อมในท้องถิ่นของแต่ละคน โดยใช้ความรู้ตามกระบวนการวิทยาศาสตร์ศึกษา  ของ GLOBE ซึ่งบรรดานักวิทยาศาสตร์รุ่นใหญ่ และนักวิชาการจากทั่วโลกที่มาร่วมงานนี้ต่างทึ่งในความสามารถที่สะท้อนจากงานวิจัยของ  เด็กไทยจนอดไม่ได้ต้องออกปากชม
        น.ส.จุรีพร โมรา นักเรียน โรงเรียนป่าติ้ววิทยา จ.ยโสธร เล่าว่า ดีใจมากที่ได้นำผลงานของโรงเรียนคือการศึกษาลักษณะดินในนาข้าวของโรงเรียน ป่าติ้ววิทยามาอธิบายให้ผู้ชมชาวต่างประเทศซึ่งก็ได้ข้อคิดเห็นนำไปปรับ ปรุงแก้ไขได้ เลือกทำงานวิจัยหัวข้อนี้เพราะเห็นว่านาข้าวของโรงเรียนผลผลิตต่ำ ข้าวลีบ รวงเล็กทั้งๆที่ใช้พันธุ์ข้าวดี จึงสงสัยว่าต้นเหตุต้องมาจากดิน เมื่อศึกษาวิจัยแล้วพบว่าดินขาดสารอาหารจริงๆ เพราะมีไนโตรเจน โพแทสเซียมและฟอสฟอรัสต่ำ เลยทำให้คิดโครงการวิจัยต่อเนื่องแก้ปัญหานี้คือผลิตปุ๋ยชีวภาพเพื่อปรับปรุงนาข้าว ชอบที่โรงเรียนนำ GLBOE เข้าห้องเรียนเพราะได้ฝึกปฏิบัติจริง เรียนสนุกและทำให้คิดเป็น
        น.ส.สุภารักษ์ วงศ์แก้ว เพื่อนร่วมทีมโรงเรียนเดียวกันเสริมให้ฟังว่าปกติเรียนและปฏิบัติการตามแนว GLOBE ในนาข้าวที่โรงเรียนอยู่แล้ว แต่วันนี้สนุกกว่าเพราะมีเพื่อนโรงเรียนอื่นร่วมทำการทดลองด้วยกัน ได้ตอบคำถามของวิทยากรเป็นภาษาอังกฤษ และได้ช่วยวิทยากรทำทดลองเรื่องดิน โดยขุดดินทั้งสองหลุมคือแห้งและเปียก วัดเทียบสีดินจากคู่มือทดสอบความเป็นกรดเบสของดินสองจุด พบ ว่าหลุมดินซึ่งเคยมีน้ำทะเลท่วมถึง มีความเป็นกรดมากกว่า ประทับใจและสนุกมาก
        น.ส.สาบารียะ อาลี โรงเรียนบ้านเจาะไอร้อง จ.นราธิวาสเล่าว่า ได้นำเสนอผลงานวิจัยเรื่องลักษณะทางกายภาพของลำน้ำไอตันหยงมีการเปลี่ยนแปลงตามฤดูกาลอย่างไร สาเหตุที่เลือกทำหัวข้อนี้เพราะพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงมีพระราชดำริห่วงใยประชาชนที่นี่ให้มีน้ำกิน น้ำใช้ในการเกษตรอย่างเพียงพอ งานนี้มีนักเรียนชั้นม.1 - ม.3 ร่วมกันทำหกเดือน ศึกษาความลึก ความเร็ว และความ กว้างของลำน้ำ เป็นงานวิจัยที่มีคุณค่าสามารถใช้ประโยชน์ได้ในท้องถิ่น ต่อไปจะช่วยกันรณรงค์ไม่ให้ตัดไม้ทำลายป่าเพราะป่าไม้คือต้นน้ำและความอุดม
        Miss Clemencia Andres ผู้จัดการฝ่ายการศึกษาสิ่งแวดล้อมชุมชนของกรุงมาดริด ประเทศสเปน เผยว่า ได้ชมงานวิจัยสิ่งแวดล้อมใน ท้องถิ่นของเด็กไทยแล้ว รู้สึกทึ่งมากเพราะทำได้ดีจริงๆ แสดงถึงความเข้าใจวิทยาศาสตร์ของนักเรียน งานวิจัยที่สนใจเป็นพิเศษคือเรื่องดินและการหา วิธีปรับปรุงคุณภาพดินเพื่อให้ใช้ประโยชน์ทางการเกษตรได้ ซึ่งเป็นงานของนักเรียน จ.ยโสธร เพราะแตกต่างจากเรื่องอื่นๆ ซึ่งเคยพบมาบ้างแล้ว ได้ เห็นการทำงานของเด็กไทยในโครงการ GLBOE แล้วรู้สึกว่าทำงานหนักและ ตั้งใจจริง ไทยเป็นเจ้าภาพจัดงานครั้งนี้ได้ดีมาก ทำให้ผู้มาร่วมประชุมรู้สึกอบอุ่นเหมือนบ้าน ชอบงานนี้และขอแสดงความยินดีกับประเทศไทยในฐานะเจ้าภาพที่จัดประชุมระดับโลกได้ผลสำเร็จดียิ่ง
        แล้ววันนี้ “นักวิทยาศาสตร์น้อยของไทย” ก็ก้าวหน้าไปอีกขั้น เมื่อ ชนะใจผู้ใหญ่ด้วยผลงานวิจัยระดับ ฐานราก แม้ต้องใช้เวลาหลายเดือนหรือต่อเนื่องแรมปี แต่ความพยายามที่เด็กไทยทุ่มเทให้กับงานศึกษาวิจัยวิทยาศาสตร์สิ่งแวดล้อมในท้องถิ่นของตน นั้น มาจนถึงวันนี้เริ่มบ่งชัดถึงความรู้ และแนวทางแก้ปัญหาที่จะเชื่อมโยง กลับคืนสู่ชุมชนและท้องถิ่นแล้ว